Gloeiend Plankton

Heb je ooit wel eens een veld vol met stralende vuurvliegen gezien? Of een filmpje van een gloeiende kwal of een zeeduivel met zijn lok-lampje? Dat zijn niet de enige glow-in-the-dark wezens op aarde. De meest voorkomende zijn namelijk veel, veel kleiner.

Sommige soorten plankton kunnen licht geven. De term daarvoor is “bioluminescentie”. Dat is samengesteld uit “bio”, leven, en “lumin”, licht. De meeste lichtgevende plankton hebben een blauwe gloed, maar er zijn een paar die groen, rood of oranje kunnen gloeien.

Bioluminescent plankton geeft niet constant licht. Het kost veel energie om de chemische stoffen te maken die ze nodig hebben om te gloeien. Het zou zonde zijn energie te verspillen door overdag licht te geven, net zoals je overdag geen zaklamp gebruikt.

Zeevonk

Een voorbeeld van een bioluminescente alg is de dinoflagellaat genaamd Noctiluca, zeevonk. Losse Noctiluca zijn zo klein dat ze met duizenden samen in een enkele druppel water passen.

Op plekken als “Bioluminescent Bay” in Porto Rico, een eiland in de Cariben, is zeevonk zo overvloedig aanwezig dat het water neon blauw fonkelt wanneer je er ’s nachts je hand doorheen haalt!

Wetenschappers denken dat Noctiluca flitst om roofdieren weg te jagen. De bioluminescentie kan ook grotere roofdieren aantrekken die Noctiluca’s vijanden opeten, net zoals de politie op een inbraakalarm afgaat om de inbreker te vangen.

Hoewel sommige individuen van Noctiluca groot genoeg zijn om zonder microscoop te zien, zul je de meeste niet kunnen zien totdat ze licht geven. Sommige dierlijke plankton kunnen trouwens ook licht geven, en die zijn wel groot genoeg om met het blote ook te zien.

Lichtgevend zooplankton

De meeste bioluminescente zooplankton gloeit niet uit zichzelf. In plaats daarvan spuiten ze lichtgevende chemische stofjes in het water. 

Meestal gebruiken zooplankton die lichtgevende druppels om zich tegen roofdieren te beschermen. Wanneer een vis probeert een eenoogkreeftje te vangen en er flitst ineens een lichtje, zal dat hem afleiden. Hij zal dan eerder proberen het lichtgevende goedje te vangen dan het plankton. Het eenoogkreeftje heeft dan tijd om te ontsnappen.

Andere soorten zooplankton gebruiken het licht om een partner te vinden. Een beetje alsof ze lichtgevende liefdesbrieven in het water schrijven!