Verschillende soorten leven

Plankton kan klein zijn. Heel, heel, erg klein. De meeste zijn zo minuscuul dat je ze alleen met een microscoop kun zien. Net zoals veel van de cellen in ons lichaam eigenlijk. Rode bloedcellen, de spiercellen in je tenen, cellen in je lever en maag, die kun je allemaal niet met het blote oog zien. En dat geldt ook voor bacteriën.

Je weet dat mensen duidelijk geen bacteriën zijn. Net zoals de planten en dieren om ons heen dat niet zijn. Maar hoe zit het met andere microscopisch kleine organismen? Fytoplankton en zooplankton bijvoorbeeld. Zijn zij een soort bacteriën?

Er zijn veel soorten plankton: sommige zijn bacteriën, sommige zijn dieren, en sommige zijn verwant aan planten. Alleen omdat een organisme klein is, betekent niet direct dat het een bacterie is. Stel dat je jezelf zo klein zou kunnen maken dat je in een cel kon zwemmen. Als je dan een bacterie en een fytoplankton of zoöplanktoncel zou vergelijken, zou je grote verschillen zien.

Zwemmen in een cel

Een van de belangrijkste verschillen tussen bacteriën en andere cellen is dat bacteriën geen “vakjes” in hun cel hebben. Andere cellen, van niet-bactieriën, hebben dat wel. Daar kun je vakjes vinden voor allerlei dagelijkse activiteiten zoals het verteren van eten en het vernietigen van gevaarlijke moleculen. Deze vakjes heten organellen. Elk organel heeft zijn eigen taak.

Een cel met vakjes lijkt een beetje op een klein dorpje. In het dorpje vind je boeren, leraren, timmermannen, dokters en andere mensen. Iedereen heeft zijn eigen werk om te zorgen dat het dorp gezond, gevoed en gelukkig blijft. In een cel heeft elk organel zijn eigen taak, anders kan de cel niet overleven.

Prokaryoten and Eukaryoten

Een van de organellen is de celkern. Dit gedeelte van de cel is een beschermende bal die het DNA verbergt. Omdat bacteriën geen celkern hebben, worden ze prokaryoot genoemd. Cellen die wel een celkern en andere organellen hebben zijn de eukaryoten. Deze namen zijn afgeleid van het Griekse woord karyon, dan noot of zaadje betekent (de celkern lijkt op een ronde noot binnenin de cel). 

Sommige soorten plankton zijn prokaryoten. Dat zijn bacteriën die dode organismen en dierlijk afval in het water afbreken. Er zijn ook fotosynthetiserende bacteriën die energie van de zon gebruiken om koolstofdioxide in suikers te veranderen. Die bacteriën worden cyanobacteriën genoemd en horen ook bij het plankton.

Maar de andere soorten fytoplankton zijn eukaryoten. Ze hebben een cel en andere organellen. Zooplankton – zelfs de kleinsten die maar één cel hebben – zijn ook eukaryoten. Dat komt omdat ze dieren zijn, en alle dieren horen bij de eukaryoten.